Są już w 13 państwach UE, roznoszą wirus. Jest pierwsza szczepionka na tropikalną chorobę. Zobacz, gdzie można się nią zarazić

Chikungunya to nazwa choroby i wywołującego ją wirusa (inaczej CHIKV), który jest przenoszony przez tropikalne komary z gatunków Aedes albopictus i Aedes aegypti.

Choć chikungunya nie jest chorobą endemiczną w UE, czyli nie występuje typowo na jej terenie, stała się zagrożeniem w wyniku zmian klimatu. Gatunki tych pasożytów przenoszą ponadto wirusy zika, dengi i żółtej gorączki.

Obecność Aedes albopictus (azjatycki komar tygrysi) potwierdzono w 13 państwach UE, a Aedes aegypti (komar egipski) – na Cyprze, co podano w sprawozdaniu Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC).

Do objawów czikungunii, które rozwijają się po kilku lub kilkunastu dniach ukąszenia przez komara, należą wysoka gorączka, ostre bóle stawów i ból głowy. U niektórych osób infekcja może skończyć się powikłaniami. Tymczasem nie ma specyficznego leczenia choroby i do niedawna nie było też szczepionki.

Szczepionka przeciwko chikungunyi istnieje i jest dopuszczona do użycia w Stanach Zjednoczonych od listopada 2023 r., jednak do tej pory nie była dostępna w Unii Europejskiej w związku z oczekiwaniem na przyjęcie wniosku o jej rejestrację.

Teraz sytuacja się zmienia, bo preparat został jednomyślnie zatwierdzony przez państwa członkowskie UE po po przeprowadzeniu oceny przez EMA. Pozwolenie na jej stosowanie szczepionki na czikungunię dotyczy osób dorosłych. Jest rekomendowana zwłaszcza dla osób po 65. roku życia. Na dostępność w krajach unijnych, w tym w Polsce, trzeba jeszcze trochę poczekać.

– Zakażone komary stwarzają nowe niebezpieczne potencjalne wyzwania w dziedzinie zdrowia publicznego i jesteśmy zdecydowani korzystać ze wszystkich narzędzi, którymi dysponujemy, aby przeciwdziałać tym zagrożeniom i chronić naszych obywateli – powiedziała Stella Kyriakides, komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności UE.

Jak podaje ECDC, tropikalne komary tygrysie Aedes albopictus w 2024 r. poszerzyły zasięg swojego występowania. Dotyczy on krajów takich jak:

• Austria,
• Bułgaria,
• Chorwacja,
• Francja,
• Niemcy,
• Grecja,
• Węgry,
• Włochy,
• Malcia,
• Portugalia,
• Rumunia,
• Słowenia,
• Hiszpania.

Ponadto jego wprowadzenie zaobserwowano w tych państwach:

• Belgia,
• Cypr,
• Czechy,
• Liechtenstein,
• Holandia,
• Słowacja,
• Szwecja.

Natomiast komary Aedes aegypti mają swoje siedliska na Cyprze , a także w kilku najbardziej oddalonych regionach UE, m.in. na należącej do Portugalii Maderze oraz francuskich wyspach karaibskich.

Wprowadzenie szczepionki na czikungunię nie jest jedynym działaniem EU mającym chronić przed zarażeniem. Ryzyko rozprzestrzeniania się tej i innych wymienionych chorób zostanie ograniczone dzięki zapowiedzianemu finansowaniu nowego projektu pilotażowego na Cyprze. Ma on pomóc w wyeliminowaniu tam komarów Aedes aegypti, a przeznaczona na to kwota wynosi 500 tysięcy euro.

Zwalczanie tropikalnych komarów będzie możliwe dzięki sterylizacji samców komarów promieniowaniem jonizującym o niskiej dawce. Program będzie realizowany wraz z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA). Metoda ta, nosząca nazwę Sterile Insect Technique (SIT), okazała się skuteczna zwłaszcza na obszarach, gdzie stwierdzono inwazyjne gatunki tropikalnego komara.